موسوی‌زاده- با وجود اینکه انتظار می‌رفت در سالی که به نام اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال نام‌گذاری شده است، مسئولان تمامی تلاش خود را برای حداکثر استفاده از ظرفیت‌های داخلی به کار بگیرند، وزیر راه وشهرسازی که در مجلس برای پاسخ‌گویی به سوالات قاضی‌پور، عضو کمیسیون صنایع و معادن درباره عملکردش حضور یافته بود، از انعقاد قرارداد با خارجی‌ها درباره واگن نیز دفاع کرده و این اقدام را در راستای جذب سرمایه‌گذاری خارجی ارزیابی کرده است. در شرایطی آخوندی از خرید واگن‌های خارجی دفاع کرده است که چندی پیش وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به خرید واگن از روسیه با اشاره به ظرفیت‌های داخلی در تولید واگن گفته بوده است: «بنده در مخالفت با این طرح اعلام کرده‌ام که روی ریل می‌ایستم و اجازه نمی‌دهم این واگن‌ها وارد کشور شوند.» وی تاکید کرده بود: «در سال‌های آینده به حدود ٢٠٠٠ تا ۴٠٠٠ واگن جدید احتیاج باشد که می‌توان بخش قابل توجهی از آن را از طریق توان داخلی پشتیبانی کرد.»
با این حال خرید واگن‌های خارجی اولین اقدام آخوندی در این وزارتخانه نیست؛ چراکه او پیش از این نیز بعد از اینکه پخت غذا در بخشی از قطارهای مشهد- تهران به یک شرکت اتریشی واگذار شده بود، این اقدام را نیز در راستای جذب سرمایه‌گذاری خارجی ارزیابی کرده بود.
خرید ۶هزار واگن خارجی
آخوندی در شرایطی از انعقاد قرارداد با شرکت روسی و تولید مشترک ۶هزار واگن توسط ایران و روسیه خبر داده که براساس اعلام مختاری، مدیرعامل شرکت واگن‌سازی پارس این شرکت فقط با ٢۵درصد ظرفیت در حال فعالیت است. وی گفته است: شرکت‌های ریلی با کمبود نقدینگی مواجه هستند و به همین دلیل ٧۵درصد ظرفیت شرکت واگن‌سازی پارس خالی مانده است. جالب اینجاست در حالی مسئولان وزارت راه و شهرسازی بر واردات واگن تاکید می‌کنند که تولید واگن‌های مسافری بین ۶۵ تا ٧٠درصد، در واگن‌های باری بین ٨٠ تا ٩٠درصد به خودکفایی رسیده و برخی محصولات ایرانی نیز به کشورهایی مانند لهستان نیز صادر شده است.
تولید واگن ایرانی با ٢۵درصد ظرفیت
در این رابطه علی عنبری، کارشناس شبکه کانون‌های تفکر ایران گفت: در حالی واگن‌سازان داخلی با ۲۵درصد ظرفیت کار می‌کنند، قرارداد ساخت ۶۰۰۰ واگن با یک شرکت روسی منعقد شده و قرار است این واگن‌ها در شرکت‌های داخلی مونتاژ شوند. دلیل دولت برای همکاری با شرکت‌های خارجی مشخص نیست.
وی افزود: با توجه به موجود بودن ظرفیت تولید واگن در کشور، حمایت از تولید ملی و ایجاد اشتغال انتظار می‌رفت وزارتخانه‌های صنعت و راه‌وشهرسازی با اندیشیدن راهکارهای منطقی حمایت از تولیدکنندگان داخلی را از طریق تامین، نقدینگی، سرمایه در گردش، سرمایه ثابت و سایر بسته‌های حمایتی در دستور کار خود قرار دهند اما اشتیاق به محصولات شرکت‌های خارجی و نبود اعتماد به تولید و دانش بومی مانع از آن شد.
وی تصریح کرد: خرید ۶هزار واگن باری از روسیه با اما و اگرهای متعددی روبه‌رو شده است. از طرفی گفته می‌شود واگن‌ها به صورت مستقیم وارد ایران نخواهد شد اما تولیدکنندگان که هیچ سفارشی هم از راه آهن نگرفته‌اند، می‌گویند از آنجا که هیچ مذاکره‌ای با آن‌ها نشده شاید می‌خواهند مونتاژ دنبال شود. در حقیقت تولیدکنندگان روس نقش کارفرمای تولیدکنندگان داخلی را ایفا خواهند کرد و این امر قطعا نمی‌تواند باعث پیشرفت صنعت ریلی شود.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه واردات کالای مشابه داخلی در دولت یازدهم تنها به واگن‌های قطار خلاصه نمی‌شود، گفت: به عنوان مثال با وجود اینکه شرکت مپنا موفق به ساخت توربین‌های بزرگ شده، دولت حسن در اقدامی به واردات توربین‌های دست دوم چینی با راندمان کمتر از ۲۰درصد می‌کند. همچنین وزارت راه و شهرسازی با وجود اینکه ایران ظرفیت خوبی برای تولید کشتی دارد، سال گذشته با شرکت هیوندای کره جنوبی برای خرید کشتی قرارداد منعقد کرد.
بی‌رغبتی به توان داخل
حسین لاجوردی، کارشناس ارشد حمل و نقل نیزبا بیان اینکه وزارت راه هیچ رغبتی برای همکاری با صنعت داخلی کشور را ندارد، گفت: دولت و مجموعه وزارت راه و شهرسازی هیچ علاقه و رغبتی برای همکاری با واحد‌های صنعتی داخلی ندارند، دلیل این امر هم جذابیت‌هایی است که در خرید‌های خارجی متوجه آقایان می‌شود و به همین جهت هم هیچ توجهی به تولید و توان داخلی کشور ندارند.
وی با بیان اینکه وزارت راه و شهرسازی نیاز به خانه‌تکانی دارد، بیان کرد: با توجه به سوء مدیریت و بی‌توجهی به اقتصاد مقاومتی و از همه مهم‌تر عقد ده‌ها قراداد خارجی باید یک خانه‌تکانی اساسی در وزارت راه و شهرسازی صورت پذیرد تا بلکه بخشی از کاستی‌های دولت در زمینه صنعت و معدن کاهش یابد.
وی درباره علت تمایل وزارت صنعت، معدن و تجارت به واردات واگن خارجی، ادامه داد: نکته‌ای که وجود دارد، این است که قیمت تمام شده ساخت این واگن‌ها در داخل کشور بالاتر از قیمت واگن‌های وارداتی است، به همین دلیل وزارت صنعت، معدن و تجارت که مسئول تجهیز و تعبیه زیرساخت‌های ریلی است، ترجیح می‌دهد از واگن‌های ارزان وارداتی استفاده کند که این خود ضربه‌ای به اقتصاد کشور است.
این کارشناس ارشد حمل و نقل ادامه داد: صنعت ریلی مانند سایر صنایع با پدیده‌ای بنام دامپینگ (فروش کالا در یک بازار خارجی با قیمتی کمتر از هزینه نهایی تولید آن کالا در کشور عرضه‌کننده، به منظور کسب مزیت در رقابت با دیگر عرضه‌کنندگان همان کالا) روبه‌روست. بازار ایران، بازار تشنه‌ای است از‌این‌رو دامپینگ در این بخش به راحتی صورت می‌گیرد. وقتی چنین اتفاقی در یک صنعت رخ می‌دهد صنایع مرتبط با آن زمین می‌خورند و سال‌های بعد برای آنکه بتوان نیاز داخلی را تامین کرد باید دستمان را به سوی آن کشور دراز کنیم.
در شرایطی وزیر راه و شهرسازی همچنان بر انعقاد قراردادهای خارجی در حوزه‌های مختلف صنعت حمل و نقل تاکید می‌کند که بررسی‌ها نشان می‌دهد که در همان حوزه‌هایی که مسئولان مدام تحت عنوان ورود سرمایه‌گذار تاکید دارند تا با خارجی‌ها قرارداد منعقد کنند، ایران ظرفیت تولید بالایی دارد که استفاده از آن می‌تواند سبب رونق تولید و افزایش اشتغال در کشور بشود.
با این حال خرید واگن‌های خارجی اولین اقدام آخوندی در این وزارتخانه نیست؛ چراکه او پیش از این نیز بعد از اینکه پخت غذا در بخشی از قطارهای مشهد- تهران به یک شرکت اتریشی واگذار شده بود، این اقدام را نیز در راستای جذب سرمایه‌گذاری خارجی ارزیابی کرده بود.
خرید ۶هزار واگن خارجی
آخوندی در شرایطی از انعقاد قرارداد با شرکت روسی و تولید مشترک ۶هزار واگن توسط ایران و روسیه خبر داده که براساس اعلام مختاری، مدیرعامل شرکت واگن‌سازی پارس این شرکت فقط با ٢۵درصد ظرفیت در حال فعالیت است. وی گفته است: شرکت‌های ریلی با کمبود نقدینگی مواجه هستند و به همین دلیل ٧۵درصد ظرفیت شرکت واگن‌سازی پارس خالی مانده است. جالب اینجاست در حالی مسئولان وزارت راه و شهرسازی بر واردات واگن تاکید می‌کنند که تولید واگن‌های مسافری بین ۶۵ تا ٧٠درصد، در واگن‌های باری بین ٨٠ تا ٩٠درصد به خودکفایی رسیده و برخی محصولات ایرانی نیز به کشورهایی مانند لهستان نیز صادر شده است.
تولید واگن ایرانی با ٢۵درصد ظرفیت
در این رابطه علی عنبری، کارشناس شبکه کانون‌های تفکر ایران گفت: در حالی واگن‌سازان داخلی با ۲۵درصد ظرفیت کار می‌کنند، قرارداد ساخت ۶۰۰۰ واگن با یک شرکت روسی منعقد شده و قرار است این واگن‌ها در شرکت‌های داخلی مونتاژ شوند. دلیل دولت برای همکاری با شرکت‌های خارجی مشخص نیست.
وی افزود: با توجه به موجود بودن ظرفیت تولید واگن در کشور، حمایت از تولید ملی و ایجاد اشتغال انتظار می‌رفت وزارتخانه‌های صنعت و راه‌وشهرسازی با اندیشیدن راهکارهای منطقی حمایت از تولیدکنندگان داخلی را از طریق تامین، نقدینگی، سرمایه در گردش، سرمایه ثابت و سایر بسته‌های حمایتی در دستور کار خود قرار دهند اما اشتیاق به محصولات شرکت‌های خارجی و نبود اعتماد به تولید و دانش بومی مانع از آن شد.
وی تصریح کرد: خرید ۶هزار واگن باری از روسیه با اما و اگرهای متعددی روبه‌رو شده است. از طرفی گفته می‌شود واگن‌ها به صورت مستقیم وارد ایران نخواهد شد اما تولیدکنندگان که هیچ سفارشی هم از راه آهن نگرفته‌اند، می‌گویند از آنجا که هیچ مذاکره‌ای با آن‌ها نشده شاید می‌خواهند مونتاژ دنبال شود. در حقیقت تولیدکنندگان روس نقش کارفرمای تولیدکنندگان داخلی را ایفا خواهند کرد و این امر قطعا نمی‌تواند باعث پیشرفت صنعت ریلی شود.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه واردات کالای مشابه داخلی در دولت یازدهم تنها به واگن‌های قطار خلاصه نمی‌شود، گفت: به عنوان مثال با وجود اینکه شرکت مپنا موفق به ساخت توربین‌های بزرگ شده، دولت حسن در اقدامی به واردات توربین‌های دست دوم چینی با راندمان کمتر از ۲۰درصد می‌کند. همچنین وزارت راه و شهرسازی با وجود اینکه ایران ظرفیت خوبی برای تولید کشتی دارد، سال گذشته با شرکت هیوندای کره جنوبی برای خرید کشتی قرارداد منعقد کرد.
بی‌رغبتی به توان داخل
حسین لاجوردی، کارشناس ارشد حمل و نقل نیزبا بیان اینکه وزارت راه هیچ رغبتی برای همکاری با صنعت داخلی کشور را ندارد، گفت: دولت و مجموعه وزارت راه و شهرسازی هیچ علاقه و رغبتی برای همکاری با واحد‌های صنعتی داخلی ندارند، دلیل این امر هم جذابیت‌هایی است که در خرید‌های خارجی متوجه آقایان می‌شود و به همین جهت هم هیچ توجهی به تولید و توان داخلی کشور ندارند.
وی با بیان اینکه وزارت راه و شهرسازی نیاز به خانه‌تکانی دارد، بیان کرد: با توجه به سوء مدیریت و بی‌توجهی به اقتصاد مقاومتی و از همه مهم‌تر عقد ده‌ها قراداد خارجی باید یک خانه‌تکانی اساسی در وزارت راه و شهرسازی صورت پذیرد تا بلکه بخشی از کاستی‌های دولت در زمینه صنعت و معدن کاهش یابد.
وی درباره علت تمایل وزارت صنعت، معدن و تجارت به واردات واگن خارجی، ادامه داد: نکته‌ای که وجود دارد، این است که قیمت تمام شده ساخت این واگن‌ها در داخل کشور بالاتر از قیمت واگن‌های وارداتی است، به همین دلیل وزارت صنعت، معدن و تجارت که مسئول تجهیز و تعبیه زیرساخت‌های ریلی است، ترجیح می‌دهد از واگن‌های ارزان وارداتی استفاده کند که این خود ضربه‌ای به اقتصاد کشور است.
این کارشناس ارشد حمل و نقل ادامه داد: صنعت ریلی مانند سایر صنایع با پدیده‌ای بنام دامپینگ (فروش کالا در یک بازار خارجی با قیمتی کمتر از هزینه نهایی تولید آن کالا در کشور عرضه‌کننده، به منظور کسب مزیت در رقابت با دیگر عرضه‌کنندگان همان کالا) روبه‌روست. بازار ایران، بازار تشنه‌ای است از‌این‌رو دامپینگ در این بخش به راحتی صورت می‌گیرد. وقتی چنین اتفاقی در یک صنعت رخ می‌دهد صنایع مرتبط با آن زمین می‌خورند و سال‌های بعد برای آنکه بتوان نیاز داخلی را تامین کرد باید دستمان را به سوی آن کشور دراز کنیم.
در شرایطی وزیر راه و شهرسازی همچنان بر انعقاد قراردادهای خارجی در حوزه‌های مختلف صنعت حمل و نقل تاکید می‌کند که بررسی‌ها نشان می‌دهد که در همان حوزه‌هایی که مسئولان مدام تحت عنوان ورود سرمایه‌گذار تاکید دارند تا با خارجی‌ها قرارداد منعقد کنند، ایران ظرفیت تولید بالایی دارد که استفاده از آن می‌تواند سبب رونق تولید و افزایش اشتغال در کشور بشود.
